Prowadząc rekolekcje wielkopostne w Kolegiacie w Łasku i korzystając z wolnego przedpołudnia, postanowiłem udać się na krótką wycieczkę do Piotrkowa Trybunalskiego. Wiele dobrego słyszałem o tym miejscu, ale zawsze było nie po drodze – „a może kiedyś zajadę”.  Zostawiało się to miasto z boku, pędząc autostradą A1, czy droga ekspresową A8.  Tak było do dziś… No i jak nie odwiedzić miasta w którym nauki średnie pobierał Kustosz Kolegiaty w Łasku – ks. Piotr.

Zaparkowałem tuż przy CIT, gdzie zaczerpnąłem potrzebne mi wiadomości, wziąłem mapki, broszury i w drogę.

Plan miasta

No i ku memu zaskoczeniu, okazało się że Piotrków to perełka, pełna niespodzianek, historii i bogactwa kulturowego. Tu znalazłem ślady zjazdów sejmowych, pierwszego dwuizbowego parlamentu, czy Trybunału Koronnego. Na spacerku dotarłem do  kamienic przy Starym Mieście (ze śladami fundamentów po dawnym Ratuszu), dawnego królewskiego pałacu, dawnej synagogi. Może po kolei…Zapraszam Was do kilku miejsc.

Piotrkowski Rynek

To serce miasta. Miejsce samo w sobie bardzo historyczne. Kiedyś mieścił się tu ratusz, w którym odbywały się obrady Trybunały Koronnego. Jak podają źródła, do drugiej połowy XIX wieku, pełnił funkcję centrum administracyjnego miasta, następnie w okresie zaborów został rozebrany przez władze rosyjskie. Dzisiaj można zobaczyć jedynie zarysy fundamentów (był to jednopiętrowy budynek wybudowany na planie czworoboku).

Może zauważyć że z każdej ze stron rynek otaczają kamienice, które kryją w sobie niesamowite historie. Na przestrzeni lat, w skutek wielu pożarów, ulegały wielu przebudowom, przeróbkom. Stąd też w XIX wieku podjęto decyzję o ich wyburzeniu i wybudowaniu nowych, w stylu klasycystycznym. Niektóre z nich posiadają swoje historyczne nazwy: Ormiańska, Pałac Królowej Bony, Pałac Przyłuskich. Oczami wyobraźni można zobaczyć, że na  ulicach miasta mijali się nie tylko Polacy i Żydzi. Mieszkali tu też Ormianie, Szkoci, Włosi, Grecy i przedstawiciele innych narodowości. Ale oni nie tylko byli obywatelami miasta. Oni czynnie uczestniczyli w jego życiu, będąc szanowanymi rajcami, burmistrzami, piwowarami.

Kościół Jezuitów – Sanktuarium Matki Bożej Trybunalskiej

Pierwsi Jezuici przybyli do Piotrkowa w 1558 r., natomiast budowę klasztoru zaczęli w 1695 r. No potrzebowali trochę czasu na ogarnięcie się…Obecnie świątynia jest Sanktuarium Matki Bożej Trybunalskiej (która jest patronką Parlamentu Polski), z bogatym wnętrzem w stylu barokowym i późnobarokowym, z fantastycznymi polichromiami. Oj warto zatrzymać się tam na chwilę. Żałuję, że nie mogłem tam wejść i pokłonić się osobiście Matce Bożej…niestety drzwi i kraty były zamknięte. Wszystko do nadrobienia…

Matki Bożej Anielskiej i św. Krzyża – u Bernardynów

Podążając w stronę skrzyżowania dwóch dużych ulic: Słowackiego i placu Tadeusza Kościuszki dotrzemy do Sanktuarium Matki Bożej Piotrkowskiej. Murowany kościół powstał w latach 1632-1642. Opiekę nad nim sprawują oo. Bernardyni. 1642 r. – jest datą konsekracji świątyni. Ciekawostką jest fakt, że obraz powstał specjalnie z myślą o tym kościele jeszcze zanim budowla powstała. Mieszkańcy Piotrkowa są bardzo przywiązani do obrazu Matki Bożej Piotrkowskiej. Również w tym kościele odbywały się różne spotkania patriotyczne. Według legendy gdy pożar siał zniszczenia w mieście, Bernardyni wyszli z procesją z obrazem. Siła modlitwy sprawiła, że Piotrków ocalał przed zniszczeniem. Również warto tam zajrzeć.

Cerkiew prawosławna pw. Wszystkich Świętych

Historię miasta współtworzyli przedstawiciele wielu narodów i kultur w tym prócz Polaków między innymi: Rosjanie, Żydzi, Niemcy, Romowie, Ormianie, Szkoci, Włosi a nawet Grecy. To właśnie z Grekami związane jest powstanie parafii prawosławnej w Piotrkowie. Po przybyciu Greków w połowie XVIII wieku z Macedonii, Stanisław August Poniatowski wyraził zgodę na otwarcie prawosławnej placówki na strychu w jednym z prywatnych domów, który mieścił się gdzieś na obecnym Placu Stefana Czarnieckiego. Niestety, po wpisaniu parafii piotrkowskiej jako etnicznie greckiej do struktury Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, język grecki został usunięty z liturgii.

Piotrków sejmowy – Zamek

Jedna z największych atrakcji Piotrkowa. Sama budowla jest często określana mianem pałacu wieżowego czy wieży mieszkalnej w stylu gotycko-renesansowym. No właśnie…też szukałem zamczyska, a znalazłem nieco większa „kamienicę”, ale za to jaką! Zamek powstał na początku XVI wieku na zlecenie Zygmunta I Starego,  a budową się zajął Benedykt Sandomierzanin. To między innymi w tym miejscu odbywały się polskie sejmy, na które król zwoływał szlachtę. Tu rozstrzygały się losy państwa, a szlachta, możnowładcy i duchowieństwo otrzymywali od króla coraz to nowe przywileje, za które monarcha kupował sobie ich przychylność. Wieża składa się z trzech pięter, przy czym każde piętro jest wyższe od poprzedniego, mury cieńsze, a okna większe i wyższe. W najniższej części mieściły się: skarbiec, lochy i archiwum. Parter był użytkowany przez dworzan, a pierwsze piętro przez samego króla. Natomiast najwyższe piętro zamku pełniło funkcje reprezentacyjne. Budynek nieco ucierpiał w trakcie potopu szwedzkiego czy zaborów, było nawet ryzyko konieczności rozebrania całego obiektu. Obecnie wewnątrz zamku mieści się muzeum, a w nim ekspozycja dotyczące archeologii.

Bazylika Mniejsza pw. św. Jakuba Apostoła – Biskupie Synody w Farze

Kościół Farny, jest najstarszym kościołem w mieście. To gotycka konstrukcja posiadające barokowe kaplice, siedmiokondygnacyjną wieżę z barokowym hełmem, schodkowy szczyt ze sterczynami na granicy nawy i prezbiterium. Najważniejszym elementem kościoła jest gotycki obraz Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny pochodzący z początku XVI wieku, który Królowa Bona przywiozła z Krakowa. Uwagę zwraca wejście do Bazyliki. Nie znajduje się ono od przodu. Dwa wejścia mieszczą się po bokach, gdyż tędy właśnie przebiegała droga królewska do przejazdu dla króla. Ponoć z jednej strony powóz króla wjeżdżał a drugą wyjeżdżał. W Piotrkowie Trybunalskim fara zasłynęła z synodów biskupich, czyli obrad najważniejszych hierarchów kościoła katolickiego, którzy decydowali o jego kształcie.

Kościół Matki Bożej Śnieżnej i Centrum Idei „Ku Demokracji”

Kiedy patrzymy od Klasztoru Bernardynów, po drugiej stronie skrzyżowania widać fragment murów miejskich, pochodzący z XIV i XV wieku oraz Zespół Klasztorny Dominikanek, które stanowiły jedyny żeński zakon w tym mieście. Za murami klasztornymi spotkamy ośrodek kultury i inicjatyw artystycznych Centrum Idei „Ku Demokracji”. No i ta perełka: Kościół Akademicki Panien Dominikanek pw. Matki Bożej Śnieżnej. Warto się tam zatrzymać na adorację NS i jak ktoś ma potrzebę – na spowiedź świętą. Klimat i atmosfera tam panująca sprzyja zadumie i kontemplacji. W ołtarzu głównym wisi obraz MB Śnieżnej. Uwagę zwraca zabytkowa ambona i scena ukrzyżowania Chrystusa na tzw. belce tęczowej. Rewelacja!

Mosty nad rzeką Strawą

Przez Piotrków przepływa rzeczka Strawa. Podobno kiedyś pływała po niej Królowa Bona, to widocznie musiała być dużą rzeką. Na niej właśnie znajduje się kilka mostów drogowych. Cztery piotrkowskie mosty posiadają swoich patronów i to nie byle jakich. To czterej królowie wybrani w tym mieście. Są to: król Jan Olbracht, Zygmunt I Stary, Zygmunt II August i Aleksander Jagiellończyk. Nie ma lipy…

Ulica Farna

Jedna z najstarszych ulic Piotrkowa. W przeszłości widniała pod nazwą Kościelna, a obecną nazwę wzięła od Kościoła Farnego św. Jakuba, od którego biegnie w kierunku północnym. Przy ulicy Farnej, pod numerem 8 znajduje się jedna z najstarszych zachowanych po dziś dzień kamienic na Starym Mieście. W pochodzącej z XVIII wieku kamienicy mieści się obecnie Pracownia Planowania Przestrzennego.Współcześnie też wiele się tu dzieje. Warto wspomnieć, że ów ulica nawet „grała” w filmach, takich jak: „Święta wojna”, „Syzyfowe prace”, „Misja specjalna”, „Uprowadzenie Agaty” czy „1920 Bitwa Warszawska”. Przy tej ulicy również mieszczą się herby cechów piotrkowskich, tworząc Aleję Cechów. Ciekawe! Prawda?

Do zobaczenia w Piotrkowie Trybunalskim!!!